Դալիի թատրոն-թանգարան

Դալիի թատրոն-թանգարան
Տեսակ	թանգարան
Երկիր	Իսպանիա
Տեղագրություն	Ֆիգերաս
Վայր	Teatre Principal?
Հիմնադրվել է	սեպտեմբերի 28, 1974
Հիմնադիր	Սալվադոր Դալի
Այցելուներ	1 105 169 մարդ (2018)
Տնօրեն	Montserrat Aguer Teixidor?
Կայք	salvador-dali.org/ca/museus/teatre-museu-dali-de-figueres/(կատ.)

Դալիի թատրոն-թանգարան (կատ.՝ Teatre-Museu Dalí, IPA: [teˈatɾə muˈzɛw ðəˈɫi], իսպ.՝ Teatro Museo Dalí), Սալվադոր Դալիի թանգարանն արվեստագետի հայրենի Ֆիգերաս քաղաքում։

Թանգարան

Ուզում եմ, որ թանգարանս լինի մեկ բլոկից բաղկացած լաբիրինթոս, սյուրռեալիստական առարկա։ Այն ամբողջովին կլինի թատերական թանգարան։ Այցելուները հեռանալիս կունենան թատերական երազի զգացողություն^[3]։

Թանգարանում է գտնվում Դալիին դեռևս մանուկ հասակից հայտնի քաղաքի թատրոնը, որտեղ կայացել է երիտասարդ Դալիի առաջին հանրային ցուցահանդեսը։ Իսպանիայի քաղաքացիական պատերազմի ժամանակ հին թատրոնն այրվել է և մնացել են միայն ավերակները։ 1960 թվականին Դալին և Ֆիգերասի քաղաքապետ Ռամոն Գուարդոլեն որոշում են վերակառուցել թատրոնը որպես քաղաքի հայտնի որդուն նվիրված թանգարան^[3]^:4:1968 թվականին քաղաքային խորհուրդը հավանության է արժանացրել այդ նախագիծը, և հաջորդ տարի սկսվել է կառույցի շինարարությունը^[3]^:4: Թանգարանի ճարտարապետներն են եղել Խոակիմ դե Ռոսը և Ռամիս ու Ալեքսանդր Բոնատեռաները^[4]^:152: Թանգարանը բացվել է 1974 թվականի սեպտեմբերի 28-ին^[3]^:4^[5] և ընդլայնվել է 1980-ական թվականների կեսերին։ Թանգարանի կազմում ներառված են թատրոնի հին շենքին կից շինություններն ու բակերը։ Թատրոնը վերանվանվել է Տոռե Գալատեա՝ ի հիշատակ Դալիի վաղամեռ կնոջ՝ Գալայի։ Կառույցն աչքի է ընկնում կարմիր պատերի երկայնքով տեղակայված հսկա սպիտակ ձվերի շարքով։

Թանգարանում ներկայացված են Սալվադոր Դալիի աշխատանքների միասնական ամենամեծ և առավել բազմազան հավաքածուն, որի առանցքն էր կազմում նկարչի անհատական հավաքածուն։ Ի լրումն Դալիի տասնամյակների ընթացքում ստեղծած նկարների` այստեղ են նաև Դալիի քանդակները, եռաչափ կոլաժներ, մեխանիկական սարքեր և Դալիի երևակայությունից ծնված այլ հետաքրքիր նմուշներ։ Առանձնակի նշանակություն ունի եռաչափ հյուրասենյակի ինստալյացիան Մեյ Ուեսթի շրթունքներից բազմոցով (Mae West Lips Sofa) սյուրռեալիստական քանդակը, որը որոշակի անկյուններից նայելիս կարծես Մեյ Ուեսթի դեմքն է^[3]^:28^[4]^:156:

Թանգարանում ներառված է նաև Դալիի կողմից հավաքված այլ արվեստագետների աշխատանքների մի փոքր հավաքածու` Էլ Գրեկոյից Ուիլյամ Բուգրո, Մարսել Դյուշան և Ջոն դե Անդրեա^[3]^:35: Դալիի խնդրանքով երկրորդ հարկի պատկերասրահը նվիրված է իր կատալոնացի ընկերոջը` նկարիչ Անտոնի Պիցոտին, ով Դալիի մահից հետո դարձավ թանգարանի տնօրենը^[3]։

Ապակե գեոդեզիական գմբեթի ներքո է գտնվում հին թատրոնի բեմահարթակը, որի կրիպտեում էլ թաղված է Դալին^[3]^:19: Հանդիսատեսի համար նախատեսված նախկին սրահը դարձել է բացօթյա տարածք, որտեղ հին պատշգամբի պատուհաններին տեղադրված են Դիոնիսոսյան մերկ կերպարները^[3]^:12-17: Կենտրոնական հատվածում տեղադրված է «Rainy Taxi» (1938) ինստալյացիան^[3]^:12-15:

Ֆանտաստիկ կերպարները զարդարում են հարավային ճակատը
Մուտքի մոտ գտնվող քանդակ
Կադիլակի ինստալյացիա բակում
Բակի քանդակներ
Ապակե գեոդեզիական գմբեթի ներքին տեսքը
Հսկա ձվերով տարիքի եզրապատ
Դալիի կրիպտեն
Վիքիպեդիայի Edit-a-thon ընդարձակ բեմահարթակում (2012)

Արվեստի հավաքածու

Դալիի թատրոն-թանգարանում մեկտեղված է Դալիի հիմնական աշխատանքների ամենամեծ հավաքածուն`

Port Alguer (1924)
The Spectre of Sex-appeal (1932)
Soft self-portrait with grilled bacon (1941)
Poetry of America—the Cosmic Athletes (1943)
Galarina (1944*1945)
Զամբյուղով հաց (1945)
Ատոմային Լեդան (1949)
Galatea of the Spheres (1952)
Crist de la Tramuntana (1968)^[4]^:154

Մի շարք աշխատանքներ Դալին ստեղծել է հենց թանգարանի համար` «Մեյ Ուեսթի» սենյակը, «Քամու պալատ» սենյակը, «Ֆրանցիս Պուժոլսի» հուշարձանը, «Անձրևային կադիլակը»։

Ցուցադրված է նաև Դալիի հոլոգրաֆիկ արվեստի և զարդերի հավաքածուն, մյուս սենյակում լոգանքի տաշտն է, անկյունային սեղան` վրան գզրոց և լամպ և այս ամենը Դալին ստեղծել է առաստաղից գլխիվայր կախված^[3]^:31:

Թանգարանի ավելացված սենյակում ներկայացված են Դալիի ստեղծած տեսողական պատրանքները, ստերեոսկոպներ։ Այստեղ ներկայացված են նաև Դալիի վերջին աշխատանքները, այդ թվում «Ծիծեռնակի պոչը» (1983) կտավը։

Ծանոթագրություններ

↑ Directorio de Museos y Colecciones de España
↑ https://www.ara.cat/cultura/Museus-Dali-enfilen-ranquing-visitats_0_2159784216.html
↑ ^3,00 ^3,01 ^3,02 ^3,03 ^3,04 ^3,05 ^3,06 ^3,07 ^3,08 ^3,09 ^3,10 Pitxot, Antoni; Montse Aguer Teixidor; photography, Jordi Puig; translation, Steve Cedar (2007). The Dalí Theatre-Museum. Sant Lluís, Menorca: Triangle Postals. ISBN 9788484782889.
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 King, Elliott H.; David A. Brenneman; William Jeffet; Montse Aguer Teixidor; Hank Hine (2010). Salvador Dalí : the late work. Atlanta, Ga: High Museum of Art and Yale University Press. ISBN 9780300168280.
↑ «Figueres: Teatre Museu Dalí - History». Fundació Gala-Salvador Dalí. 2010. Վերցված է 2010 թ․ հունիսի 20-ին.

Արտաքին հղումներ

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Դալիի թատրոն-թանգարան» հոդվածին։

[_b902ea4dc9e8950a-1] Directorio de Museos y Colecciones de España

[_2f6c6ed22b7ae97b-2] ttps://www.ara.cat/cultura/Museus-Dali-enfilen-ranquing-visitats_0_2159784216.html

[Pitxot-3] 3,00 ^3,01 ^3,02 ^3,03 ^3,04 ^3,05 ^3,06 ^3,07 ^3,08 ^3,09 ^3,10 Pitxot, Antoni; Montse Aguer Teixidor; photography, Jordi Puig; translation, Steve Cedar (2007). The Dalí Theatre-Museum. Sant Lluís, Menorca: Triangle Postals. ISBN 9788484782889.

[King-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 King, Elliott H.; David A. Brenneman; William Jeffet; Montse Aguer Teixidor; Hank Hine (2010). Salvador Dalí : the late work. Atlanta, Ga: High Museum of Art and Yale University Press. ISBN 9780300168280.

[5] «Figueres: Teatre Museu Dalí - History». Fundació Gala-Salvador Dalí. 2010. Վերցված է 2010 թ․ հունիսի 20-ին.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]